Giải quyết sự cố môi trường biển tại một số tỉnh miền Trung: Đại đa số người dân đồng tình, ủng hộ

Hoạt động sản xuất thủy sản và đời sống người dân tại 4 tỉnh miền Trung chịu ảnh hưởng từ sự cố môi trường biển, đến nay đã cơ bản ổn định (ảnh minh họa).

Từ tháng 9/2016 đến nay, kết quả quan trắc chất lượng nước biển do Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT;) 4 tỉnh từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên Huế thực hiện tại 19 bãi tắm trên địa bàn 4 tỉnh với tần suất 2 tuần/lần, cho thấy chất lượng nước biển tại các vị trí nêu trên vẫn nằm trong giới hạn cho phép. Ngày 20/9/2016, Bộ Y tế đã công bố báo cáo về kết quả đánh giá chất lượng hải sản. Theo đó, các chỉ số Xyanua, thủy ngân, cadimi, Chì, Crom, Asen và sắt đều nằm trong giới hạn cho phép; riêng đối với hơn 100 mẫu hải sản ở tầng đáy vẫn phát hiện có Phenol. Để đảm bảo an toàn, Bộ Y tế khuyến nghị người dân không sử dụng các loại hải sản tầng đáy trong vòng 20 hải lý. Hiện nay Bộ Y tế đang phối hợp với các cơ quan liên quan và Chi cục Vệ sinh an toàn thực phẩm 4 tỉnh miền Trung tiếp tục giám sát chặt chẽ vệ sinh an toàn thực phẩm hải sản. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã chỉ đạo các đơn vị liên quan tại 4 tỉnh bị ảnh hưởng tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn người dân hoạt động nuôi trồng thủy sản, khai thác hải sản và diêm dân tham gia sản xuất muối; khuyến cáo ngư dân chưa khai thác tại một số khu vực bị ảnh hưởng và chưa khai thác hải sản tầng đáy trong vùng biển 20 hải lý trở vào bờ thuộc các tỉnh từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên Huế cho đến khi có thông báo tiếp theo.

Về xử phạt vi phạm hành chính và giám sát việc thực hiện các biện pháp khắc phục hậu quả vi phạm của Công ty TNHH Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh (Formosa): Ngày 30/8/2016, Formosa đã hoàn thành thực hiện chuyển tiền bồi thường cho Việt Nam với tổng số tiền là 500 triệu USD theo đúng cam kết. Chánh Thanh tra Bộ TN&MT; cũng đã ban hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Formosa số tiền phạt là 4 tỷ 485 triệu đồng và buộc Formosa phải thực hiện các biện pháp khắc phục hậu quả vi phạm theo quy định của pháp luật. Đến nay, Formosa đã nộp phạt và khắc phục cơ bản các lỗi sai phạm hành chính, nhưng còn 1 lỗi về chuyển đổi phương pháp làm nguội cốc từ ướt sang khô (đây là lỗi đặc biệt nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường) dự kiến sẽ hoàn thành trước tháng 6/2019; còn 2 lỗi Formosa đã lập hồ sơ nhưng chưa được Bộ TN&MT; cấp Giấy xác nhận hoàn thành công trình bảo vệ môi trường và chưa được UBND tỉnh Hà Tĩnh phê duyệt Kế hoạch ứng phó sự cố tràn dầu.

Bộ TN&MT;đã thành lập Hội đồng kỹ thuật, Tổ giám sát và ban hành kế hoạch, lộ trình khắc phục các tồn tại, vi phạm về bảo vệ môi trường và kế hoạch giám sát môi trường của Formosa; đưa 2 trạm kiểm định môi trường di động vào giám sát trực tiếp hoạt động xả thải của Formosa trong 3 năm kể từ ngày 22/7/2016. Kết quả kiểm tra, giám sát đến nay cho thấy: 12/22 hạng mục công trình của Formosa đã hoàn thành, đủ điều kiện để đưa vào vận hành chính thức; 6 hạng mục công trình vẫn đang vận hành thử nghiệm, còn lại 4 hạng mục chưa vận hành.

Nước thải của Formosa từ ngày 27/7/2016 đến nay đều đạt QCVN (quy chuẩn kỹ thuật quốc gia). Về khí thải: các thông số đo đạc và phân tích mẫu trong khí thải của Formosa cơ bản đều đạt quy chuẩn cho phép. Kết quả phân tích chất lượng nước, trầm tích đáy và thủy sinh vật biển ven bờ khu vực hoạt động của Formosa cơ bản đạt quy chuẩn cho phép.

Về việc chôn lấp chất thải của Formosa tại trang trại của Giám đốc Công ty Cổ phần tư vấn xây dựng quản lý môi trường đô thị Kỳ Anh, Hà Tĩnh (Công ty Kỳ Anh) và một số địa điểm khác; sau khi kiểm tra, xác minh và tiến hành giải quyết vụ việc theo quy định của pháp luật, Bộ TN&MT; đã chuyển hồ sơ vụ việc để Công an tỉnh Hà Tĩnh tiếp tục điều tra làm rõ và xử lý theo quy định của pháp luật. Hiện nay, Công an tỉnh Hà Tĩnh đã tiến hành khởi tố vụ án hình sự vi phạm các quy định trong quản lý, xử lý chất thải nguy hại tại thị xã Kỳ Anh và đang tiến hành điều tra làm rõ trách nhiệm của các cá nhân, đơn vị liên quan để xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

Các giải pháp ổn định đời sống, sản xuất, kinh tế, xã hội của 4 tỉnh miền Trung cũng đã được thực hiện kịp thời, đúng quy định. Thực hiện chính sách hỗ trợ, chi trả tiền bồi thường; bên cạnh việc hỗ trợ khẩn cấp cho ngư dân tại 4 tỉnh, Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành Quyết định về việc định mức bồi thường thiệt hại cho 7 nhóm đối tượng bị ảnh hưởng tại 4 tỉnh miền Trung từ nguồn kinh phí do Formosa bồi thường. Theo báo cáo của Bộ Tài chính ngày 21/4/2017, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo chuyển tạm ứng số tiền bồi thường 3 đợt cho 4 tỉnh là 5.500 tỷ đồng.Theo đó, kinh phí Bộ Tài chính đã cấp cho các địa phương 3 đợt là 5.190/5.500 tỷ đồng (Hà Tĩnh: 1.560/1590 tỷ đồng, Quảng Bình: 2.360/2.360 tỷ đồng, Quảng Trị: 590/870 tỷ đồng và Thừa Thiên Huế: 680/680 tỷ đồng).
4 tỉnh đã phê duyệt giá trị kinh phí bồi thường thiệt hại là 4.685,6 tỷ đồng. Tính đến ngày 21/4/2017, 4 tỉnh đã giải ngân được 4.161,1/5.190 tỷ đồng, đạt 80,02%.

Đến nay, hoạt động sản xuất thủy sản và đời sống người dân tại 4 tỉnh đã cơ bản ổn định. Nguồn lợi thủy sản đã có sự phục hồi, nhiều loại cá, ruốc… xuất hiện trở lại. Người dân tích cực bám biển, từng bước chuyển đổi khai thác tầng đáy sang khai thác ở vùng biển xa bờ. Số lượng tàu thuyền khai thác ven bờ đạt tỷ lệ 70 – 80%; tàu khai thác vùng lộng, vùng khơi đạt 85 – 90%.Hoạt động kinh doanh buôn bán, bán lẻ thủy sản đã hoạt động trở lại. Người tiêu dùng đã tiêu thụ các sản phẩm hải sản biển, nhất là các sản phẩm hải sản mới đánh bắt. Các địa phương đang tích cực tiêu thụ hải sản lưu kho bảo đảm an toàn thực phẩm.

Việc kiểm điểm trách nhiệm và các giải pháp khắc phục yếu kém trong công tác quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường đối với các tập thể và cá nhân cũng đã được các cơ quan Đảng, Nhà nước thực hiện nghiêm túc.

Việc các cơ quan chức năng tìm ra nguyên nhân, thủ phạm, buộc đối tượng gây ra sự cố phải bồi thường thiệt hại và khắc phục triệt để các tồn tại, vi phạm, đồng thời đã tích cực triển khai bồi thường thiệt hại, bảo đảm công khai, minh bạch, được đại đa số người dân đồng tình, ủng hộ.

Đảng và Nhà nước chỉ đạo, để tiếp tục giải quyết tốt các vấn đề liên quan đến sự cố môi trường biển, các Bộ, ngành Trung ương và các địa phương có liên quan trực tiếp cần thực hiện nghiêm túc sự chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Cán sự đảng Chính phủ: Rà soát, đánh giá đầy đủ các tác động, ảnh hưởng và hậu quả của sự cố môi trường biển; Thực hiện tốt công tác hỗ trợ, đền bù, rà soát bảo đảm đúng đối tượng, dân chủ, công khai, minh bạch, kết hợp với chính sách hỗ trợ ổn định, phát triển sản xuất, đào tạo, chuyển đổi nghề, tạo việc làm cho nhân dân bị thiệt hại; Giám sát chặt chẽ, thường xuyên, lâu dài việc khắc phục các lỗi vi phạm của Formosa đã cam kết và thực hiện quy định, quy chuẩn về môi trường trong suốt thời gian vận hành dự án, nếu vi phạm thì xử lý kiên quyết theo quy định của pháp luật; Khẩn trương chỉ đạo kiểm tra, điều tra làm rõ, xử lý nghiêm vi phạm, khuyết điểm của các tổ chức, cá nhân liên quan.