Khơi dậy phong trào sáng tạo trong thanh thiếu niên, nhi đồng

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Hồng Quân trao Bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh cho các tác giả đạt giải thưởng cao tại cuộc thi “Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng” tỉnh Cà Mau lần thứ IV năm 2017 – 2018.

Năm 2011, năm đầu tiên tổ chức, cuộc thi “Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng”chỉ có sự tham gia của một vài địa phương trong tỉnh, với vài chục mô hình, giải pháp ở 5 lĩnh vực dự thi (đồ dùng dành cho học tập; phần mềm Tin học; các dụng cụ sinh hoạt gia đình, đồ chơi trẻ em; sản phẩm thân thiện với môi trường; bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế). Đến nay, sau 9 năm tổ chức, với 5 lần trao thưởng, cuộc thi đã phát triển rộng khắp trên toàn tỉnh, với hơn 500 sản phẩm, mô hình, giải pháp dự thi và có trên 70 sản phẩm, giải pháp, mô hình được nhận giải thưởng ở từng lĩnh vực khác nhau.

Khởi đầu, các giải pháp dự thi phần lớn mang tính mô hình, trưng bày; nguyên liệu chủ yếu làm từ vỏ hộp sữa, tăm tre, giấy báo… Hiện nay, các đề tài, giải pháp dự thi đã được đầu tư về chiều sâu, mang tính ứng dụng nhiều hơn. Từ việc đưa ra ý tưởng cho đến khâu thiết kế, hoàn thiện mô hình đã cho thấy các tác giả ngày càng xem cuộc thi là sân chơi khoa học, trí tuệ và có sự đầu tư nhiều hơn.

Ông Võ Thanh Trà, Phó Chủ tịch Thường trực Liên hiệp Các hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh, chia sẻ: “Sau mỗi lần tổ chức, cuộc thi “Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng” đạt mục tiêu là khơi dậy và phát huy khả năng tư duy, tiềm năng sáng tạo, tạo môi trường cho thanh thiếu niên, nhi đồng trong toàn tỉnh phát huy năng lực sáng tạo, nhằm góp phần phát triển kinh tế – xã hội và đào tạo nguồn nhân lực trẻ có chất lượng cao đáp ứng nhu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đạt được kết quả đó là nhờ có sự phối hợp và chủ động của Liên hiệp Các hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh với Sở Khoa học và Công nghệ; Sở Giáo dục và Đào tạo; Tỉnh đoàn trong việc phổ biến, tuyên truyền kế hoạch, thể lệ cuộc thi và có biện pháp nhắc nhở các đơn vị vận động thanh thiếu niên, nhi đồng tham gia cuộc thi”.

Sau hơn 9 năm tổ chức, cuộc thi “Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng” đã trở thành sân chơi trí tuệ bổ ích, khơi dậy tinh thần sáng tạo kỹ thuật trong thanh thiếu niên và nhi đồng toàn tỉnh.

Học sinh đến với cuộc thi này đều xuất phát từ sự yêu thích khám phá, đam mê nghiên cứu khoa học, dù đó là lĩnh vực thuộc khối khoa học xã hội hay khối khoa học tự nhiên, kỹ thuật cơ khí… Các em phải quan sát cuộc sống và tự đưa ra những ý tưởng, giải pháp nhằm giải quyết những vấn đề mà thực tiễn đặt ra. Quá trình từ khi “thai nghén” ý tưởng đến khi đề ra các giải pháp và bắt tay vào thực hiện, có khi kéo dài hàng năm trời. Chính điều này đã rèn giũa cho các em cách làm việc khoa học và bồi đắp niềm đam mê nghiên cứu, sáng tạo.

Cũng nhờ quá trình “thai nghén” đó, các nghiên cứu, sáng chế của học sinh mang tính ứng dụng ngày càng cao. Sản phẩm khoa học kỹ thuật mà các em mang đến không chỉ thể hiện rõ óc quan sát, sự quan tâm đời sống thực tiễn, mà còn cho thấy tinh thần nhân văn của các cô cậu học trò. Một điều đáng mừng nữa là nhiều phụ huynh nhận thức được tầm quan trọng của hoạt động “vừa chơi vừa học” này, nên rất ủng hộ con em mình tham gia. Thậm chí, họ còn là tác nhân quan trọng để lan tỏa những sân chơi này.

“Thành công lớn nhất của cuộc thi không chỉ nằm ở số lượng, chất lượng giải pháp dự thi ngày càng tăng, mà chính là đã khơi dậy và phát triển đam mê nghiên cứu khoa học kỹ thuật, công nghệ trong thế hệ trẻ. Khi đã trở thành đam mê, các em sẽ có sự đầu tư xứng đáng về tâm sức, trí tuệ cho những lĩnh vực này”, ông Võ Thanh Trà nhấn mạnh.

Tiềm năng sáng tạo của giới trẻ ở tỉnh Cà Mau lớn, nhiều học sinh ban đầu đến với cuộc thi chỉ với tinh thần học hỏi, thử sức mình. Nhưng sân chơi kỹ thuật này có sức hút kỳ lạ với các em. Các em liên tiếp tham gia cuộc thi nhiều năm liền, rồi có khi quyết định học đại học ở khối ngành liên quan đến những đề tài mà mình đã thực hiện. Với những tiền đề đó, học sinh sẽ có khả năng học tập, nghiên cứu, đạt kết quả tốt hơn ở các bậc học trên.

Sự phát triển của cuộc thi cũng cho thấy công tác nghiên cứu khoa học đang được chú trọng nhiều hơn ở các trường phổ thông; đồng thời chứng tỏ khả năng hướng dẫn học sinh làm quen với công tác nghiên cứu khoa học của giáo viên ngày càng được nâng cao. Đây là một trong những hướng đi đúng đắn để tạo nền tảng xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao.

Riêng năm nay, căn cứ theo kết quả đánh giá, chấm điểm và xét chọn các mô hình, sản phẩm tham dự cuộc thi “Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng” tỉnh Cà Mau lần thứ V, năm 2019 – 2020, có 25/97 tác phẩm dự thi đạt giải. Trong đó, ở lĩnh vực bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế có nhiều tác phẩm đạt giải thưởng nhất, với 8 giải; lĩnh vực sản phẩm thân thiện với môi trường có 7 giải, lĩnh vực đồ dùng dành cho học tập và lĩnh vực các dụng cụ sinh hoạt gia đình, đồ chơi trẻ em cùng có 5 giải.

Với tinh thần làm việc công tâm, khách quan và trách nhiệm, Ban Tổ chức cuộc thi “Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng” tỉnh Cà Mau lần thứ V, năm 2019 – 2020 đã hoàn thành chấm giải, chọn ra những tác phẩm, mô hình, giải pháp xuất sắc nhất để trao thưởng.

Kết quả sau từng lần tổ chức cuộc thi cho thấy các địa phương trong tỉnh đã tích cực hưởng ứng cuộc thi, tạo được phong trào thi đua sáng tạo sôi nổi, hào hứng trong các nhà trường. Bên cạnh đó, sự giúp đỡ, tạo điều kiện của các thầy cô giáo, các bậc phụ huynh và sự nỗ lực của các em đã đem lại thành công cho cuộc thi. Kết quả đạt giải tại cuộc thi như là điểm khởi đầu thuận lợi để các em nuôi dưỡng ước mơ, nâng cao ý chí phấn đấu trên con đường học tập, nghiên cứu khoa học.

Tại cuộc thi lần thứ V, có một số mô hình, sản phẩm dự thi được đầu tư công phu từ ý tưởng sáng tạo, cùng với bàn tay khéo léo sử dụng vật liệu đã qua sử dụng, tái tạo, có sẵn… tạo nên những sản phẩm mang đậm tính nhân văn để phục vụ học tập, vui chơi; bảo vệ môi trường; phát triển kinh tế; bảo vệ chủ quyền biển đảo… Tiêu biểu như em Hoàng Nam Khánh (lớp 6A, Trường THPT Hồ Thị Kỷ, TP. Cà Mau) với hồ sơ, mô hình, sản phẩm “Thiết bị chọn đội không dây sử dụng trong các chương trình đố vui để học”, áp dụng từ 2 – 8 đội; em Huỳnh Vũ Băng (lớp 11C7, Trường THPT Huỳnh Phi Hùng, huyện Trần Văn Thời) với hồ sơ, mô hình, sản phẩm “Thiết bị phát hiện cháy nổ thông minh”; em Mai Võ Đang (lớp 9A3, Trường THCS Khánh Hưng, huyện Trần Văn Thời) với hồ sơ, mô hình, sản phẩm “Nhà nổi cảnh báo và ứng phó với ngập lụt do triều cường dâng có hệ thống xử lý nước mưa”; em Lê Quang Đại (lớp 1D, Trường Tiểu học Đỗ Thừa Luông, TP. Cà Mau) với hồ sơ, mô hình, sản phẩm “Xe tự lái hoặc có thể điều khiển bằng điện thoại qua phím hay bằng giọng nói”…, đã tạo nên một cuộc thi mang đậm tính sáng tạo khoa học – kỹ thuật ngày càng tiến bộ trong lứa tuổi thanh thiếu niên và nhi đồng.

Sau hơn 9 năm tổ chức, cuộc thi “Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng” trở thành sân chơi trí tuệ bổ ích, lý thú, giúp các em trau dồi kiến thức, rèn luyện kỹ năng sáng tạo, xây dựng ước mơ trở thành nhà sáng chế trong tương lai.