Phải đổi mới và nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về đất đai

Nâng cao chất lượng quy hoạch, gắn quy hoạch phát triển ngành, lĩnh vực, quy hoạch phát triển đô thị và quy hoạch – kế hoạch sử dụng đất với quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh, là một trong nhiều giải pháp quan trọng được đặt ra trong công tác này.

Vẫn còn khó khăn, vướng mắc

Theo Sở TN&MT, cái khó lớn hiện nay là việc quản lý đất đai của chính quyền địa phương ở một số nơi qua các thời kỳ còn lỏng lẻo. Việc lấn chiếm đất công, chuyển mục đích sử dụng đất (SDĐ) trái phép, sang nhượng đất không theo đúng quy định còn thường xuyên xảy ra. Việc tranh chấp đất, tranh chấp ranh đất, lấn chiếm đất còn xảy ra nhiều, nhưng chính quyền địa phương không giải quyết dứt điểm ngay từ khi mới phát sinh, để kéo dài, đến khi GPMB thì hộ dân cản trở, khiếu kiện, gây chậm trễ.

Ý thức chấp hành quy định pháp luật về đất đai của một bộ phận người dân chưa cao: Chuyển nhượng quyền SDĐ bằng giấy tay không đúng quy định; SDĐ không có giấy tờ pháp lý; nhiều hộ từ nơi khác đến chuyển nhượng nên không biết địa chỉ liên hệ; nhiều hộ không hợp tác trong việc xác định ranh giới thửa đất, không cung cấp giấy tờ có liên quan cho cán bộ làm nhiệm vụ bồi thường, GPMB. Do đó, việc xác định nguồn gốc, ranh giới, diện tích, chủ SDĐ gặp khó khăn, thời gian kéo dài… dẫn đến mất rất nhiều thời gian để sao lục hồ sơ, xác minh, tham mưu xử lý.

Cùng với đó là tình trạng người dân SDĐ chưa đúng mục đích thường xuyên xảy ra, việc xây dựng các công trình trái phép diễn ra khá phổ biến, đến khi thực hiện việc bồi thường, hỗ trợ theo quy định của Nhà nước thì giá trị bồi thường không tương xứng với giá trị thực tế người dân đã đầu tư, dẫn đến việc người dân yêu cầu, khiếu nại. Giấy chứng nhận quyền SDĐ đã cấp cho một số tổ chức và hộ gia đình, cá nhân trong thời gian trước đây có những sai sót nhất định về vị trí, diện tích… nên khi tổ chức thực hiện bồi thường, GPMB thường phải mất thời gian kiểm tra, rà soát đối chiếu.

Trong quá trình thực hiện bồi thường, GPMB, còn phát sinh những đối tượng xúi giục, kích động làm cho nhân dân bức xúc, thường có thái độ không hợp tác trong quá trình đo đạc, kiểm đếm và có những hành vi cản trở quá trình thu hồi đất, không chịu nhận tiền bồi thường, hỗ trợ để bàn giao mặt bằng khi đã có quyết định thu hồi đất, thậm chí cản trở quá trình thi công. Việc xây dựng các khu tái định cư để bố trí tái định cư cho các hộ dân bị ảnh hưởng bởi các dự án trước khi thực hiện thu hồi đất đôi khi còn chưa kịp thời, dẫn đến việc vận động bàn giao mặt bằng gặp khó khăn, làm chậm tiến độ dự án.

Việc áp dụng đơn giá bồi thường, hỗ trợ về nhà, công trình, vật kiến trúc chưa nhận được sự đồng thuận cao của hộ gia đình, cá nhân bị ảnh hưởng bởi dự án. Hiện nay, đang áp dụng đơn giá theo quy định tại Quyết định số 19/2017/QĐ-UBND ngày 31/8/2017 của UBND tỉnh, thời điểm hiện tại chi phí thuê nhân công, đơn giá vật liệu xây dựng và các chi phí khác đã tăng khá cao so với thời điểm năm 2017.

Đề xuất nhiều giải pháp tháo gỡ

Để tháo gỡ vướng mắc trong công tác bồi thường, GPMB, định giá đất cụ thể để làm cơ sở thực hiện bồi thường, hỗ trợ về đất khi Nhà nước thu hồi đất và công tác kê khai đăng ký đất đai và cấp Giấy chứng nhận quyền SDĐ lần đầu, theo Sở TN&MT thì việc cần thiết là phải đổi mới nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật về đất đai; tuyên truyền, phổ biến sâu rộng chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác GPMB đến tận cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân, tạo sự đồng thuận, tin tưởng, tự giác trong tổ chức thực hiện, nhất là người dân có đất nằm trong vùng dự án. Tăng cường quản lý nhà nước về đất đai bằng cách các cơ quan chức năng cần nâng cao chất lượng quy hoạch, gắn quy hoạch phát triển ngành, lĩnh vực, quy hoạch phát triển đô thị và quy hoạch – kế hoạch SDĐ với quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh. Trên cơ sở điều chỉnh quy hoạch SDĐ được duyệt, cần có biện pháp tăng cường phối hợp giữa kế hoạch phát triển kinh tế, phát triển đô thị đầu tư hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội với kế hoạch SDĐ hàng năm để nâng cao tính khả thi, tính thực tiễn và hiệu quả SDĐ. Tiếp tục nghiên cứu xây dựng cơ chế chính sách bồi thường, hỗ trợ sát với thực tế. Đối với các phương án bồi thường, hỗ trợ, đã làm giá đất đúng quy định, đã tính toán theo hướng có lợi nhất cho người dân, nhưng người dân vẫn không hợp tác, phải củng cố hồ sơ chặt chẽ khi cần thiết phải tiến hành các biện pháp hành chính theo quy định.

Lãnh đạo Sở TN&MT cho biết, ngành sẽ tham mưu đề xuất UBND tỉnh thống nhất chủ trương xây dựng và ban hành Quy trình về trình tự, thủ tục thực hiện công tác bồi thường, GPMB thống nhất trên phạm vi toàn tỉnh (quy định rõ trách nhiệm của từng cơ quan, đơn vị, thời gian thực hiện từng bước, hồ sơ kèm theo…).