“Tuyệt đối không để dân đói, khát…”

Hiện nay đang bước vào đỉnh điểm của mùa khô, mực nước bên trong các vùng ngọt xuống thấp, các kênh cấp 2, 3 và nội đồng hầu như bị khô cạn. Nhiều hộ dân đang trong tình trạng thiếu nước sản xuất và sinh hoạt trầm trọng. Báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho thấy hạn hán xảy ra trên địa bàn tỉnh đã thật sự lên đến đỉnh điểm. Người dân trong vùng ngọt (huyện Trần Văn Thời, U Minh) đang trong tình trạng thiếu nước sản xuất, sinh hoạt một cách trầm trọng. Mực nước các sông, kênh, rạch xuống thấp, nhiều nơi đã trơ đáy. Đặc biệt là khu vực lâm phần rừng tràm, dự báo nguy cơ cháy rừng sớm hơn so với cùng kỳ năm trước.

Bí thư Tỉnh ủy Dương Thanh Bình trao 100 triệu đồng của Công ty Khí Cà Mau tặng lực lượng phòng cháy chữa cháy rừng trên địa bàn huyện Trần Văn Thời và U Minh.

Tại xã Khánh Bình Tây Bắc (huyện Trần Văn Thời), tình trạng thiếu nước sinh hoạt trong dân đã xuất hiện hơn 1 tháng qua. Ông Trần Thanh Đoàn, Chủ tịch UBND xã: Thời gian qua, mặc dù xã đã được đầu tư 3 mạng cung cấp nước sinh hoạt cho các ấp. Thế nhưng do nhu cầu ở địa phương khá lớn, đặc biệt là mùa khô cho nên những mạng cung cấp nước này nếu hoạt động hết công suất cũng chỉ có thể đáp ứng chưa đến một nửa nhu cầu. Hiện nay, chỉ có 916/3.727 hộ dân được cung cấp nước sinh hoạt. Số còn lại sử dụng nước từ giếng khoan, nhưng do bị nhiễm phèn nên trữ lượng nước này không phục vụ được cho dân trong sinh hoạt.

Ông Dư Bé Ba, Chủ tịch UBND huyện U Minh: Theo khảo sát, hiện nay trên địa bàn huyện có trên 900 hộ dân đang thiếu nước sinh hoạt; tập trung ở 5 xã: Khánh An, Nguyễn Phích, Khánh Lâm, Khánh Hòa và Khánh Thuận. Ngoài ra, trên địa bàn huyện có hệ thống nước nối mạng, có trên 600 hộ đang sử dụng. Tuy nhiên, các hệ thống này đã bị hư hỏng, không thể đáp ứng được nhu cầu.

Trữ lượng nước ngọt tại các sông, kênh ở hai huyện: Trần Văn Thời và U Minh gần như cạn kiệt, không đáp ứng được nhu cầu sản xuất cũng như sinh hoạt của người dân.

Ông Lê Văn Sử, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn: Dự báo từ nay đến tháng 5/2016 nếu tiếp tục nắng nóng gay gắt như hiện nay thì lượng nước tích trữ trong hệ thống các kênh, mương đặc biệt là khu vực vùng ngọt hóa của tỉnh sẽ bị khô cạn nhanh chóng. Tình trạng này sẽ ảnh hưởng lớn đến sản suất, sinh hoạt của người dân. Tại hai huyện U Minh và Trần Văn Thời, một số nơi mặc dù có nước giếng khoan lẫn nước máy nhưng không đáp ứng đủ yêu cầu của người dân. Thậm chí có nơi trữ lượng nước này khó có thể sử dụng vì nước bị nhiễm phèn nặng.

Ở một diễn biến khác, tình trạng thiếu nước sản xuất, sinh hoạt trong vùng ngọt của tỉnh hiện nay một phần là do tình trạng xâm nhập mặn. Ông Nguyễn Long Hoai, Chi cục trưởng, Chi cục Thủy lợi tỉnh: Chênh lệch mực nước giữa bên trong và bên ngoài vùng mặn là rất lớn, nguy cơ nhiễm mặn đối với các vùng được khoanh bao giữ ngọt thuộc hai huyện: Trần Văn Thời và U Minh là rất cao. Tình trạng dân đưa nước mặn vào ruộng để nuôi tôm các khu vực lân cận giáp đê bao rừng do sự chênh lệch mực nước lớn. Đồng thời do nắng hạn xảy ra hiện tượng nứt nẻ sâu nên nước mặn thẩm thấu qua đê, đập ngày càng nhiều.

Qua khảo sát tại khu vực huyện Trần Văn Thời (tiểu vùng III – Bắc Cà Mau), đối với tiểu vùng III, đây là vùng sản xuất nông nghiệp hệ sinh thái ngọt lớn nhất hiện nay trên địa bàn tỉnh. Khu vực này đã được khép kín độc lập bởi hệ thống đê bao với trên 45 cống lớn nhỏ, trong đó có 6 cống trên đê biển Tây và 4 đập. Hiện tại, hầu hết các cống, đập trong vùng đang ngăn mặn, giữ ngọt tốt. Tuy nhiên, vẫn còn một số cống từ khi xây dựng đến nay chưa được duy tu, sửa chữa, cho nên qua quá trình sử dụng, vận hành lâu dài, đã xuất hiện hiện tượng rò rỉ, gây nhiễm mặn cục bộ. Ngoài ra, một số đập đất khác do nhu cầu giao thông thủy, nên vào mùa mưa phải phá đập để phục vụ người dân đi lại; vào mùa khô, để ngăn mặn nên thân đập không đảm bảo được độ chặt, từ đó nước mặn dễ thấm và xâm nhập vào vùng ngọt.

Trước thực trạng thiếu nước ngọt trong sinh hoạt và sản xuất của người dân, Bí thư Tỉnh ủy Dương Thanh Bình yêu cầu các địa phương phải huy động mọi nguồn lực, tuyệt đối không để cho dân đói, khát. Nếu thiếu nước thì cần tính đến phương án dùng phương tiện cơ giới chở nước vào đến nơi để cung cấp cho dân. “Các chương trình hỗ trợ đã có, cái chính là chúng ta phải làm sao thực hiện nhanh và đạt hiệu quả”, Bí thư Tỉnh ủy nhấn mạnh.

Liên quan đến công tác phòng, chống hạn hán mùa khô, cùng ngày, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Phạm Bạch Đằng dẫn đầu đoàn công tác có chuyến kiểm tra, khảo sát tại huyện Thới Bình.

Theo báo cáo của lãnh đạo huyện Thới Bình, vụ lúa – tôm và lúa vụ 2 năm 2015, toàn huyện xuống giống được 24.331ha. Qua thống kê, diện tích bị thiệt hại do hạn hán, xâm nhập mặn khoảng 21.362ha, trong đó mức độ thiệt hại trên 70% khoảng 16.365ha, thiệt hại từ 30 – 70% khoảng 3.284ha và có khoảng 1.713ha thiệt hại ở mức dưới 30%. Năng suất lúa bình quân đạt 3,1 tấn/ha, giảm 0,77 tấn/ha so với cùng kỳ. Diện tích nuôi trồng thủy sản toàn huyện là 49.354ha, có 1.636ha tôm nuôi bị thiệt hại; nguyên nhân do mùa khô năm nay đến sớm, kết hợp nắng nóng gay gắt làm độ mặn tăng cao, đã vượt ngưỡng thích nghi của các loài thủy sản.

Khó khăn lớn của địa phương hiện nay là việc đảm bảo nguồn nước ngọt phục vụ sinh hoạt cho người dân tại 2 xã Biển Bạch và Tân Phú. Riêng xã Biển Bạch có khoảng 1.200 hộ sinh sống dọc theo hai bên bờ Sông Trẹm không có nước sinh hoạt; hằng ngày, các hộ dân nơi đây phải mua nước sinh hoạt từ nơi khác chở đến bán với giá trung bình khoảng 45.000 đồng/m3.

Hệ thống thủy lợi trên địa bàn chưa đáp ứng được yêu cầu sản xuất; các ô thủy lợi đã được triển khai thực hiện nhiều năm nhưng đến nay vẫn chưa khép kín. Nhiều tuyến kênh, rạch bị bồi lắng nhưng chưa được sên vét. Nguồn nước phục vụ sản xuất ngư – nông – nghiệp hoàn toàn phụ thuộc vào thiên nhiên, chưa có nguồn kinh phí để xây dựng các trạm bơm và hệ thống đường dẫn để chủ động đưa nước vào phục vụ sản xuất.

Đánh giá cao công tác phòng, chống hạn hán của địa phương, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Phạm Bạch Đằng yêu cầu thời gian tới huyện cần thực hiện một số nhiệm vụ: Kịp thời tuyên truyền công tác phòng, chống hạn hán trong dân, từ đó giúp người dân nâng cao ý thức cùng với chính quyền địa phương hạn chế tối đa những thiệt hại do thiên tai gây ra; khảo sát lại ngành nuôi, tái cơ cấu nông nghiệp gắn với điều kiện quy hoạch; khảo sát lại tỷ lệ hộ nghèo, đặc biệt là gia đình chính sách để có mức hỗ trợ hợp lý về tiền nước dùng trong sinh hoạt; xem xét lại những nguồn hỗ trợ kinh phí của Chính phủ; khảo sát tình hình thực tế và đưa ra giải pháp hợp lý tại Trạm bơm Kênh 16, xã Biển Bạch; tìm hiểu điều kiện sản xuất hiện tại của người dân để khoanh nợ, giãn nợ, thậm chí xóa nợ, nhưng phải đúng đối tượng.

Nhân chuyến làm việc, đoàn đồng thời kiểm tra công tác chuẩn bị bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIV và đại biểu HĐND các cấp, nhiệm kỳ 2016 – 2021 trên địa bàn huyện.