Vật tư nông nghiệp kém chất lượng – thách thức mùa vụ

Thời gian qua, dù cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra, kiểm soát và xử lý các cơ sở vi phạm, song nạn buôn bán, vận chuyển phân bón giả, kém chất lượng vẫn xảy ra thường xuyên và diễn biến phức tạp. Nguyên nhân được xác định là do các quy định về kiểm tra, xử lý trong lĩnh vực này còn chồng chéo, dẫn đến cơ quan chức năng gặp nhiều khó khăn; các chế tài xử lý chưa đủ mạnh để răn đe các đối tượng vi phạm.

Phân bón, thuốc bảo vệ thực vật giả, kém chất lượng không chỉ ảnh hưởng đến năng suất vụ mùa của người dân, mà còn tác động xấu đến môi trường.Phân bón, thuốc bảo vệ thực vật giả, kém chất lượng không chỉ ảnh hưởng đến năng suất vụ mùa của người dân, mà còn tác động xấu đến môi trường.

Nỗi lo của nhà nông

Sau hơn 1 tháng xuống giống vụ hè thu, hiện hơn 30.000ha lúa đang trong giai đoạn sinh trưởng và phát triển, bà con nông dân bắt đầu bón phân, bổ sung dinh dưỡng cho cây lúa. Trước thực trạng phân bón giả, kém chất lượng, nỗi lo này lại nhân lên gấp bội.

Chuẩn bị cho vụ mùa mới, anh Trần Văn Việt (Ấp 19/5, xã Khánh Bình, huyện Trần Văn Thời) luôn canh cánh nỗi lo mua nhầm phân bón kém chất lượng. Anh Việt nhớ lại, cách đây 2 năm, ở vụ hè thu, anh mua nhầm 5 bao phân kém chất lượng, bón cho cây lúa, sau đó không lâu thì lúa vàng úa, chết dần. Lúc đó, gia đình liên hệ với đại lý bán, họ cũng xuống kiểm tra, rồi đưa một loại thuốc phun xịt để cứu 3ha lúa, nhưng mức độ thiệt hại là rất lớn; sau đó họ kết luận chung chung do nắng hạn kéo dài, phèn, mặn trong đất tăng cao làm cho cây lúa chết. Nhưng sự thực là trong khi đó, cùng diện tích đất, loại giống, sử dụng phân bón khác thì cây lúa vẫn phát triển bình thường. “Gia đình có nhờ đến cơ quan chức năng, nhưng cũng không thể chứng minh được phân kém chất lượng, vì đã bón hết xuống ruộng lúa. Nông dân chúng tôi mong muốn các cơ quan chức năng thường xuyên kiểm tra chất lượng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật ngay từ khâu sản xuất đến khi lưu thông trên thị trường, để giảm thiểu thiệt hại cho nhà nông”, anh Việt mong mỏi.

Là nông dân có kinh nghiệm trong sản xuất lúa hè thu, theo anh Phan Bình Đẳng (ấp Lung Bạ, xã Khánh Bình Đông, huyện Trần Văn Thời), nếu chỉ bằng mắt thường thì không thể nào phân biệt được đâu là phân bón giả, kém chất lượng. Khi mua phải phân giả, nông dân bị thiệt hại rất lớn, bởi lúc bón phân là thời điểm quan trọng giúp cây trồng phát triển.

Phó chánh Thanh tra Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), ông Đinh Hiếu Nghĩa: “Phân bón giả, không xuất xứ, kém chất lượng luôn là mối lo của nông dân cũng như những doanh nghiệp làm ăn chân chính. Trên thực tế, nhiều đại lý vì lợi ích trước mắt đã mua sản phẩm của các doanh nghiệp sản xuất phân bón kém chất lượng với giá thấp, sau đó bán với giá cao để kiếm lợi, bất chấp thiệt hại. Hậu quả là nông dân phải trực tiếp gánh chịu”.

Trong 6 tháng đầu năm nay, Sở NN&PTNT đã tổ chức 147 cuộc thanh tra, kiểm tra 585 lượt cơ sở; phát hiện vi phạm hành chính 143 vụ, xử phạt hành chính gần 1 tỷ đồng. Trong đó, tổ chức thanh, kiểm tra 102 cơ sở kinh doanh mua bán vật tư nông nghiệp, phát hiện 11 vụ vi phạm, xử phạt hành chính trên 50 triệu đồng. Ngoài ra, Đội kiểm tra liên ngành 1612 lấy 22 mẫu phân và thuốc bảo vệ thực vật kiểm nghiệm, có 2 mẫu giả, 2 mẫu không đạt quy định.

Giải pháp cho mùa vụ “bền vững”

Để có những vụ mùa bội thu, nhà nông nên chọn mua phân bón của những doanh nghiệp có uy tín, chất lượng.

Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Nguyễn Văn Tranh nhận định: “Thực tế cho thấy, việc sử dụng phân bón giả, kém chất lượng không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất, chất lượng cây trồng, gây thiệt hại cho nông dân mà còn gây ô nhiễm môi trường, nhất là ảnh hưởng lớn đến đất đai, nguồn nước bởi các chất độc hại, kim loại nặng có chứa trong phân bón. Sức khỏe người tiêu dùng cũng bị ảnh hưởng do các chất độc hại còn tồn dư. Do vậy, người dân nên chọn mua phân bón ở những doanh nghiệp có uy tín, có thương hiệu”.

Ông Tranh cho biết, để tiếp tục chấn chỉnh hoạt động sản xuất, kinh doanh lĩnh vực này, Sở NN&PTNT chỉ đạo Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tăng cường tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật về phân bón và thuốc bảo vệ thực vật cho các tổ chức, cá nhân sản xuất, buôn bán trên địa bàn tỉnh. Rà soát, thẩm định những cơ sở đủ điều kiện để cấp giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện buôn bán phân bón. Đồng thời, Thanh tra Sở phối hợp với các đơn vị, cơ quan liên quan tiếp tục thanh tra, kiểm tra đột xuất hoạt động sản xuất, kinh doanh phân bón, thuốc bảo vệ thực vật của các tổ chức, cá nhân trên địa bàn tỉnh, nếu phát hiện vi phạm sẽ xử lý nghiêm.

Vậy nên, để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, cần đẩy mạnh công tác kiểm tra chất lượng thông qua việc lấy mẫu để giám định, kiên quyết xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm; thậm chí có thể truy cứu trách nhiệm hình sự… cùng với đó là cần hoàn thiện cơ sở pháp lý, để thống nhất trong công tác xử lý, tránh chồng chéo cho các lực lượng thực thi pháp luật tại cơ sở.

Để khắc phục tình trạng vi phạm chất lượng vật tư nông nghiệp, các Bộ, ngành, địa phương cần giảm bớt việc thanh tra theo kế hoạch, thay vào đó là tăng cường thanh tra đột xuất nhằm tránh tình trạng các cơ sở sản xuất, kinh doanh vật tư nông nghiệp biết trước để đối phó. Đẩy mạnh kiểm tra, kiểm soát ngăn chặn, xử lý nghiêm việc nhập lậu, kinh doanh vật tư nông nghiệp không bảo đảm chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ; xây dựng và triển khai kế hoạch chuyên đề về đấu tranh chống buôn lậu, sản xuất, kinh doanh phân bón, thuốc bảo vệ thực vật giả, kém chất lượng. Đẩy mạnh tổ chức sản xuất các sản phẩm chủ lực quốc gia, sản phẩm chủ lực địa phương theo chuỗi giá trị gắn với ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ và hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến nhằm nâng cao chất lượng, bảo đảm an toàn thực phẩm. Mở rộng, nhân rộng các chuỗi cung ứng thực phẩm nông, lâm, thủy sản an toàn gắn với truy xuất nguồn gốc, quảng bá sản phẩm thông qua bao gói, ghi nhãn, dán tem truy xuất điện tử. Đồng thời rà soát, loại bỏ các vật tư nông nghiệp kém chất lượng, không an toàn ra khỏi danh mục được phép sử dụng tại nước ta.