Tri ân nhà báo, liệt sĩ Nguyễn Mai

Nhà báo Nguyễn Mai tên thật Phan Trường Thọ, sinh năm 1931, quê ấp Rạch Bần, xã Lợi An, huyện Châu Thành, nay là huyện Trần Văn Thời. Ông thường xuyên chứng kiến cảnh giặc đàn áp, bắn giết đồng bào, gây ra bao cảnh tóc tang cho làng xóm. Giai đoạn 1945 – 1954, Phan Trường Thọ tham gia chống Pháp nhiệt thành, sôi nổi với nhiều nhiệm vụ: Giao liên, du kích mật đường phố, cán bộ cảnh binh, cán bộ điều tra, cán bộ văn phòng… Hiệp định đình chiến 1954 ký kết, Phan Trường Thọ được đưa vào Tiểu đoàn 307 làm nhiệm vụ trinh sát vào tiếp thu thị trấn Cà Mau.

Tượng nhà báo, liệt sĩ Nguyễn Mai trước trụ sở Báo Cà Mau.

Quá trình sáng tác văn học và làm báo của Phan Trường Thọ được phân thành 2 giai đoạn, từ năm 1956 – 1959, ông hoạt động ở Sài Gòn. Từ năm 1960 đến lúc hy sinh (tháng 2/1970), ông làm phóng viên Báo Cà Mau giải phóng. Trong quyển sách “Tác giả – Tác phẩm Nguyễn Mai” có đoạn: “Về Báo Cà Mau giải phóng, nhà báo Nguyễn Mai rất khỏe, viết nhiều thể loại: Phóng sự, bút ký, hồi ký, tùy bút, truyện ngắn, mẩu chuyện; tất cả các thể thơ: Trữ tình, trào phúng, châm biếm, đả kích… Thể loại nào nhà báo Nguyễn Mai cũng viết nhiều, mạnh tay, đạt chất lượng cao, nội dung bám sát nhiệm vụ, mục tiêu chống Mỹ cứu nước, thể hiện quyết tâm đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào”.

Bức ảnh nhà báo Nguyễn Mai do gia đình bà Phan Thị Bê tặng Trường THPT Nguyễn Mai (huyện Cái Nước) và được nhà trường trưng bày trang trọng tại Phòng Truyền thống.

Bút danh Nguyễn Mai xuất phát từ mối tình giữa Phan Trường Thọ và cô giáo Tuyết Mai. Họ yêu nhau thời gian ngắn thì cô giáo bị chết đuối trên sông Cái Su trong một trận càn ở đồn Hòa Thành.

Nhà báo Nguyễn Mai là người con thứ năm trong gia đình có sáu chị em. Giờ chỉ còn lại người chị thứ tư là bà Phan Thị Bê, năm nay đã 90 tuổi. Hiện bà sống với người con trai Trương Việt Văn, trong căn nhà mà Nguyễn Mai từng viết văn, làm báo và là nơi thờ cúng ông ở ấp Giáp Nước, xã Phú Thuận, huyện Phú Tân. Tuy lớn tuổi nhưng bà Bê rất minh mẫn, tinh thần vui vẻ và đặc biệt là còn thuộc nhiều bài thơ mà em mình sáng tác tặng riêng cho bà.

Bà Phan Thị Bê và các con, cháu tưởng nhớ đến nhà báo Nguyễn Mai.

Khi biết chúng tôi cũng là nhà báo, bà Phan Thị Bê không ngớt lời nói về em mình: “Nơi đây gần với Khu căn cứ Tỉnh ủy, nên thằng Năm ở nhà tôi để tiện công tác. Thằng Năm gan lắm, hồi đó bom đạn ầm ầm vậy mà nó đi suốt, thường thì chèo chiếc xuồng be tám, mang theo cái cà vung (túi làm bằng lá dừa nước) đựng giấy viết và khẩu súng carbine. Trên đường công tác, khi cần viết thì nó tìm ngôi nhà trống hoặc lùm cây, có khi ở trong miếu, trong đình để làm việc”.

Nhà báo Nguyễn Mai hy sinh lúc 39 tuổi, trong chuyến công tác ra tuyến vùng kiềm Thạnh Phú, Rạch Rập… để phản ánh không khí đón tết của nhân dân. Gặp giặc đổ quân, nhà báo Nguyễn Mai trú ẩn, tuy nhiên vì cứu một phụ nữ toan bị giặc hãm hiếm, nhà báo Nguyễn Mai giương khẩu carbine nhằm vào cánh quân giặc siết cò liền lạc 4 băng đạn. Khi hết đạn nhà báo Nguyễn Mai đập khẩu súng gãy lìa. Hàng trăm tên giặc tràn đến… nhà báo Nguyễn Mai hy sinh giữa buổi sáng ngày 11/2/1970 (mùng 4 tết). Năm 2011, nhà báo, liệt sĩ Nguyễn Mai được truy tặng danh hiệu cao quý Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.

Cuốn “Tác giả – Tác phẩm Nguyễn Mai” và “Mối tình năm cũ” được bảo quản tại Thư viện tỉnh.

Phần lớn các tác phẩm của Nguyễn Mai viết trong thời kỳ này bị thất lạc, chỉ còn lại khoảng 10 bài in trong hai tập sách: “Mối tình năm cũ” và “Tác giả – Tác phẩm Nguyễn Mai ”. Cuộc đời hoạt động cách mạng của nhà báo, liệt sĩ Nguyễn Mai tuy ngắn ngủi, nhưng đã truyền lại gia tài tác phẩm vô giá, để các thế hệ nhà báo tưởng nhớ về ông, một nhà báo tài ba, tận tụy, xả thân vì Tổ quốc và đã góp phần quan trọng xây dựng nền báo chí cách mạng nước nhà.

Hiện trên địa bàn tỉnh có 2 ngôi trường mang tên Nguyễn Mai (Trường THPT Nguyễn Mai, huyện Cái Nước và Trường THCS Nguyễn Mai ở huyện U Minh); ở TP. Cà Mau có con đường mang tên Nguyễn Mai; tỉnh có giải thưởng báo chí Nguyễn Mai định kỳ 5 năm/lần.

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *