Cần cảnh giác, diệt trừ kịp thời sâu cuốn lá nhỏ

Bà con nông dân nên thường xuyên thăm đồng và chú ý phát hiện cẩn thận các đối tượng sâu bệnh.

Bướm mẹ của sâu cuốn lá nhỏ rất dễ bay lên khi bị động, giúp ta phát hiện sớm khi đi thăm đồng. Bướm có màu vàng nâu nhạt, rìa chót cánh màu đen, trên hai cánh có các vảy sọc đen, hay đẻ trứng trên mặt lá lúa gần gân chính thành vệt dài. Trứng mới đẻ có màu xanh gần tiệp màu gân lá lúa, sau đó trứng già chuyển thành màu sậm hơn trước khi nở thành sâu non. Tuỳ thời tiết nắng ấm hay mưa lạnh mà ngày sâu non xuất hiện rộ và bắt đầu gây hại mạnh là khoảng 7 – 10 ngày sau khi phát hiện có bướm trưởng thành bay nhiều. Nếu thời tiết nắng ấm, sâu sẽ nở rộ, lớn nhanh và phá hại sớm hơn. Điều này cần phải chú ý để chọn ngày phun xịt kịp thời, đúng lúc sâu non đa số ở tuổi 2 – 3 thì sẽ đạt kết quả cao hơn, nhưng chỉ nên tiến hành phun diệt khi thật cần thiết và đã đến ngưỡng phải phòng trị.

Cách phát hiện sâu và gây hại: Sâu cuốn lá có 5 tuổi, màu sắc, kích thước và mức độ gây hại thay đổi tùy theo độ tuổi. Khi mới nở cho đến tuổi 3, sâu non có màu xanh lá lúa và ngã dần sang vàng nhạt ở tuổi 4 – 5. Ở tuổi 2, sâu bắt đầu nhả tơ, cuốn 2 mép lá lúa làm nơi trú ẩn vào ban ngày, còn ban đêm hay lúc mát trời như sáng sớm, chiều tối, sâu non sẽ ra ngoài kiếm ăn và sẽ phá hại tích cực ở độ tuổi 3 – 4; sang tuổi 5, sâu đã giảm tính năng động, không cắn phá lúa mà chuẩn bị làm kén để vào nhộng nằm chờ vũ hóa thành bướm.

Sâu non cạp ăn phần nhu mô diệp lục của lá lúa, chỉ để lại lớp biểu bì, nên nếu không chú ý quan sát cẩn thận khi thăm đồng sẽ không phát hiện được sâu non và dấu hiệu tổn hại của lá lúa một cách kịp thời. Nhất là khi sâu còn nhỏ, gặp giai đoạn mưa nhiều ít nắng, để rồi vào những ngày nắng gắt tiếp theo tự nhiên thấy cả cánh đồng lá lúa đột ngột vàng khô thì đã trễ, vì thường sâu đã vào tuổi 4 – 5, bắt đầu giảm phá hại nên việc tổ chức phòng trị đã trễ và không còn ý nghĩa kinh tế.

Căn cứ vòng đời, sức chịu đựng với hóa chất và mức độ an toàn của tổ trú ẩn và tuỳ theo độ tuổi, thì diệt sâu cuốn lá nhỏ tốt nhất vào giai đoạn sâu đa số ở tuổi 2 – 3, tuổi lớn hơn khả năng chịu đựng hay kháng thuốc mạnh hơn và tổ trú ngụ cũng an toàn hơn nên sẽ không cho kết quả tốt. Đây là những điểm quan trọng cần chú ý trong phát hiện phòng trừ sâu cuốn lá.

Về cách phòng trị: Đối với sâu cuốn lá nhỏ, hầu như ít có giống lúa nào không bị nhiễm nên việc phát hiện sớm, phòng trị kịp thời, hợp lý là yếu tố quan trọng và hiệu quả nhất (khi sâu đa số ở tuổi 2 – 3). Bởi tùy giai đoạn sinh trưởng của lúa, mật số sâu, tuổi sâu mà mức độ thiệt hại sẽ rất khác nhau và có thể cần hoặc không cần phun thuốc diệt trừ. Nếu sâu non xuất hiện với mật độ cao, nhưng đa số ở tuổi 4 – 5 và vào đầu thời kỳ lúa đẻ nhánh như hiện nay thì có thể gây hại nhẹ, do sâu chuẩn bị vào nhộng thành bướm không còn cắn phá nhiều và cây lúa còn khả năng phục hồi bộ lá tốt hơn, nên có thể không cần phun thuốc. Nhưng nếu sâu non đa số tuổi 2 – 3 là tuổi cắn phá rất mạnh, mật độ lại rất cao (trên 20 con/m2) thì nên phun thuốc diệt trừ ngay, đặc biệt trong trường hợp lúa đang vào giai đoạn lúa đứng cái, có đòng đến trổ; bởi nếu không được phát hiện sớm và tích cực phun thuốc diệt trừ kịp thời thì thiệt hại sẽ rất nặng, do lúa chỉ còn có lá đòng không thể phục hồi.

Hiện các trà lúa hè thu đang chủ yếu là vào giai đoạn đẻ nhánh mạnh, thời tiết cũng vào lúc mưa nhiều nên lúc nào cũng thấy lúa xanh tốt, rất dễ chủ quan. Bà con nông dân nên thường xuyên thăm đồng và chú ý phát hiện cẩn thận các đối tượng sâu bệnh đang hiện diện, nhất là cuốn lá nhỏ để cân nhắc việc can thiệp bằng phun xịt (thuốc trong danh mục được phép sử dụng) kịp thời khi cần thiết, nhằm hạn chế thiệt hại.